در صنعت فولاد نقش مهمی دارد ، خواص فولاد به درصد کربن موجود در آن ، عملیات حرارتی انجام شده بر روی آن و فلزهای آلیاژ دهنده موجود در آن بستگی دارد. ورق روغنی هم یک ورق فولادی است که با توجه به عملیاتی که بر روی آن انجام میشود دارای ویژگی و خواص خاصی میشود که کاربرد و کارایی آن را مشخص میکند.
در این مقاله به معرفی انواع ورق روغنی ، کاربرد و ویژگی هر یک میپردازیم که شما خواننده گرامی برای پروژه خود بهترین نوع آن را که کارایی مد نظر شما را دارد انتخاب کرده و خرید کنید. با ما همراه باشید.
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی ، در واقع شکلی از ورق فولادی است که به روش نورد سرد ، در ضخامت کم و طول زیاد تولید میشود که جز ورق سرد دسته بندی میشود. در این روش ابتدا شمش فولاد با روش نورد گرم به ورق سیاه و در ادامه با روش نورد سرد به ورق روغنی تبدیل میشود. در روش نورد سرد ورقهای سیاه با ضخامت بالا تحت فشار بالا به ضخامت پایینتر رسیده که در این فرآیند کیفیت سطحی ورق بالاست و دارای ویژگی انعطاف پذیری بالا و براق میشود و همچنین دقت ابعادی بالای ورق که این ویژگیهای خاص آن را تبدیل به بهترین گزینه برای استفاده در نمای ظاهر محصولات میکند.
همچنین ورق روغنی به دلیل استحکام بالا و مقاومت زیاد در برابر فشار بالا ، مصارف ساختمانی زیادی دارد. اما این نوع ورق به دلیل قیمت بالا در 3 نوع مختلف تولید میشود که هر کدام توانی و استحکام خاص خود را دارد و برای کاربرد متفاوتی مناسب است که در ادامه به معرفی هر یک و ویژگی و کاربرد آنها میپردازیم.
انواع ورق روغنی
همانطور که گفته شد ورق روغنی در انواع مختلفی تولید میشود که هر کدام برای کاربرد و کارایی خاصی بهترین است و قیمت هر یک متفاوت میباشد که اگر شما به دنبال ورق روغنی برای پروژه خود هستید باید با انواع آن آشنا باشید تا بهترین نتیجه رو از خرید خود داشته باشید.
انواع ورق روغنی به 3 دسته تقسیم میشوند :
- ورق روغنی کششی یا معمولی
- ورق روغنی نیمه کششی
- ورق روغنی فوق کشش
انواع ورق روغنی با توجه به آلیاژ به کار رفته و مقدار استحکام کششی بسته بندی شدهاند که از سخت به نرم میباشند ، به طور مثال کربن ماده اصلی تولید فولاد است و مقدار کربن رابطه مستقیم با سختی و مقاومت فولاد دارد ، مثلا از فولادی که تا ۰٫۲ درصد کربن دارد، برای ساختن سیم ، لوله و ورق فولاد استفاده میشود. فولاد متوسط ۰٫۲ تا ۰٫۶ درصد کربن دارد و آن را برای ساختن ریل ، دیگ بخار و قطعات ساختمانی بکار میبرند. فولادی که ۰٫۶ تا ۱٫۵ درصد کربن دارد ، سخت است و از آن برای ساختن ابزارآلات ، فنر و کارد و چنگال استفاده میشود. انواع ورق روغنی هم به همین ترتیب با توجه به میزان آلیاژ به کار رفته در هر یک میزان سختی و کارایی آنها متفاوت است که در ادامه به معرفی هر یک میپردازیم.
ورق روغنی کششی ST12
انواع ورق روغنی کششی با گرید ST12 که سختترین گرید در ورق روغنی است. این گرید با نقطه تسلیم 280 ، استحکام کششی 270 تا 410 و 28 درصد کشیدگی در دقیقه ، باعث شده تا در پروژههایی که به استحکام بالاتری نیاز است کارایی داشته باشد و یکی از پر کاربردترین ورق از انواع ورق روغنی است.
این خواص و ویژگی دقیقا به دلیل مقدار عناصر به کار رفته در این ورق روغنی است. عناصر تشکیل دهنده و میزان مصرف آنها در این گرید به شرح زیر میباشد :
- کربن : 0.1
- منگنز : 0.5
- فسفر : 0.035
- گوگرد : 0.025
- آلومنیوم : 0.02
همانطور که مشاهده میکنید مقدار کربن که نشان دهنده استحکام فولاد است و منگنز بالا گویای سختی این گرید ورق روغنی است. و عملیاتهایی مانند پرداخت ، برش ، جوشکاری و غیره موجب رها شدن تنش در ورقهای نورد سرد میشود به همین دلیل نسبت به گریدهای دیگر ورق روغنی ، کار سخت شده و استحکام کششی بالایی دارد.
کاربردهای ST12
- پل سازی
- پوسته کوره
- کانتینر سازی
- کشتی سازی
- خودرو سازی
- قطعات الکتریکی
- ساختمان سازی
- بشقاب مخازت تحت فشار
ورق روغنی نیمه کششی ST13
ورق روغنی نیمه کششی که به نیمه کشسانی یا گرید ST13 هم شناخته میشود. این گرید ورق روغنی با نقطه تسلیم 240 مگاپاسکال ، استحکام کششی 270 تا 370 و 34 درصد کشیدگی در دقیقه نسبت به گرید ST12 نرمتر است و قدرت کمتری دارد. این موضوع به میزان عناصر به ار رفته در این گرید مربوط است که به شرح زیر میباشد :
- کربن : 0.08
- منگنز : 0.45
- فسفر : 0.03
- گوگرد : 0.025
- آلومنیوم : 0.02
کاربردهای گرید ST13
- ساخت لوازم خانگی و اداری
- استفاده در صنعت خودرو سازی مانند گلگیر
- استفاده در سازههای صنعتی و ساختمانی با پرسکاری عمق کم
ورق روغنی فوق کششی ST14
ورق روغنی فوق کشش با گرید ST13 شناخته میشود. این محصول با نقطه تسلیم 210 ، استحکام کششی 270 تا 350 و 38 درصد کشیدگی در دقیقه ، نرمترین گرید ورق روغنی بین انواع ورق روغنی است. که البته با توجه به نرمی نسبت به محصولات نورد گرم استحکام بالاتری دارد.
دلیل این نرمی به عناصر تشکیل دهنده آن است که به شرح زیر میباشد :
- کربن : 0.08
- منگنز : 0.4
- فسفر : 0.025
- گوگرد : 0.02
- آلومنیوم : 0.02
کاربرد گرید SR14
- ساخت لوازم خانگی مانند لباسشویی
- استفاده در سازه صنعتی و ساختمانی با پرسکاری عمق زیاد
- استفاده بیشتر به نسبت دو گرید قبلی در صنعت خودرو سازی مانند فیلتر خودرو
3 گرید نام برده از پرمصرف ترین و کارآمد ترین گریدهای انواع ورق روغنی میباشد. اما در انواع ورق روغنی گریدها و استانداردهای دیگر نیز وجود دارد که ویژگیهای منحصر بفردی دارند و برای کاربردهای دیگر استفاده میشوند. به عنوان مثال اگر نیاز به خاصیت لعاب پذیر بودن داریم از گرید EK2 استفاده میشود و اگر نیاز به خاصیت ضد سایش داریم از گرید QSTE استفاده میشود.
استاندارد انواع ورق روغنی
انواع ورق روغنی طبق استانداردهای روز دنیا مانند ISO ، EN ، DN و غیره تولید میشوند. در استاندارها الزامات طراحی و ساخت ، کیفیت سطح ، خواص مکانیکی و ترکیبات شیمیایی ورق روغنی مشخص میگردد.
ویژگیهای انواع ورق روغنی
- استحکام بالا
- دقت ابعادی بالا
- سطحی صاف ، یکپارچه و براق
- تغییرات کم در زمان انبساط و انقباض
- امکان تولید انبوه در نتیجه قیمت قیمتی مناسب
- منعطف ، جوش پذیر و مناسب برای تولید لوله و پروفیل
- مناسب آبکاری ، رنگ آمیزی با سطحی یکدست و زیبا
معایب انواع ورق روغنی
هر خوبی دارای تعدادی بدی میباشد که با توجه به الویت و نیاز پروژه میتوان تصمیم گرفت که مناسب است یا نه
- در ضخامتهای کم امکان آسیب بالاست.
- در گرید بالا برشکاری بسیار سخت میباشد.
- در معرض رطوبت امکان زنگ زدگی زیاد است ، البته برای حل این مشکل ورق روغنی را گالوانیزه میکنند.
سخن پایانی
انواع ورق روغنی با توجه به نحوه تولید و کیفیت ان دارای قیمت متفاوتی میباشند که یکی از موارد تاثیرگذار بر قیمت کارخانه تولید کننده میباشد.
کارخانههای زیادی در کشور در حال تولید ورق روغنی هستند. محصولات این کارخانهها به طور عمده در صنعت خودروسازی ، ساخت وسایل خانگی و غیره مورد استفاده قرار میگیرد و به صورت شیت یا رول عرضه میشوند. همچنین ورق روغنی به عنوان ورق پایه در تولید ورق گالوانیزه نیز استفاده میشود. از مهمترین تولیدکنندگان ورق سرد در کشور میتوان به کارخانه های زیر اشاره نمود.
- ورق روغنی هفت الماس
- ورق روغنی فولاد غرب آسیا
- ورق روغنی فولاد مبارکه اصفهان