مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

در سال‌های اخير شاهد استفاده گسترده از سقف‌های تيرچه و بلوك با تيرچه فلزی با جان باز (اصطلاحاً كروميت ) می‌باشيم. سرعت نسبتا بالای اجراي اين نوع سقف‌ها به سبب عدم نياز به شمع بندی و شايد قيمت تمام شده كمتر آنها موجب افزايش تمايل برای استفاده از اين روش اجرای سقف شده است.
محاسبه و اجرای اين نوع سقف‌ها دارای نكات و ريزه كاری های اجرايی بيشتری نسبت به ساير سقف‌ها می‌باشد كه متاسفانه در بيشتر موارد ناديده گرفته شده و درمجموع شاهد وضعيت نامطلوبی در اجرای اين سقف‌ها می‌باشيم.

در این مقاله قصد داریم به بررسی مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت بپردازیم ف با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

معرفی عضو‌های سقف تیرچه کرومیت

در اين قسمت جهت آشنايی با سقف‌های تيرچه فلزی با جان باز (كروميت) ، قسمت‌های مختلف اين سقف به صورت مجزا شرح داده می‌شود تا بتوان در هر جزء مشكلات اجرايی و محدويت‌های آيين نامه را بررسی نمود. شكل زير اجزای مختلف يک سقف تيرچه كروميت را نشان می‌دهد.

مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

مهمترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

ورق پايينی اجرای سقف تیرچه کرومیت

فولاد مصرفی ورق پايينی بايد با استاندارد ملی شماره 1600 مطابقت داشته و فاقد هر گونه موج و زنگ زدگی باشد. متاسفانه
برخی از مجريان سقف به جهت صرفه اقتصادی از ورق‌های كهنه و موجدار استفاده می‌كنند كه اين امر باعث ضعف سقف و عدم اجرای جوشكاری مناسب می‌گردد.

عرض ورق پايينی حداقل 10 سانتيمتر است كه تنها در دهانه‌های كمتر از 4 متر می‌توان از عرض 8 سانتيمتر استفاده كرد.
حداقل ضخامت ورق پايينی 3 ميليمتر می‌باشد.
اما به موجب بند 10-5-9-1 مبحث دهم مقررات ملی ساختمان ضخامت اجزای سازه ای كه در فضاي خارج و در معرض عوامل جوي يا اثرات خورنده ديگر قرار داشته باشند نبايد از 6 ميليمتر كمتر باشد و در محيط‌های خشک و عاری از هر گونه آثار خورندگی اين مقدار به 5 ميليمتر كاهش می يابد.

مگر اينكه در اين قطعات پيش بينی ويژه و مؤثری براي جلوگيری از خوردگی به عمل بیاید. بنابراين توصيه می‌شود بال تحتانی تيرچه‌ها در زير و در قسمت نشيمن بلوک‌ها و در ضخامت ورق به شكل مناسبی ضدزنگ بخورد و از ضخامت ورق ذكر شده در مبحث دهم نازكتر استفاده نشود.

ميلگرد خرپایی

ميلگرد خرپايی به عنوان عضو مورب خرپا عمل نموده و قبل و بعد از گيرش بتن ، استقامت لازم را برای تحمل برش وارده فراهم
می‌كند.
طبق بند 2-2-1-1 نشريه 151 استفاده از فولاد سخت (AШ ) براي ميلگردهای خرپايی و نيز كلاف‌های عرضی مجاز نمی‌باشد.
متأسفانه به علت وفور فولاد AШ و ذوبی در بازار به اين موضوع توجهی نشده و استفاده گسترده از اين نوع فولادها در تهيه تيرچه مشاهده می‌گردد.

جوشكاری ميلگردهای AШ مستلزم رعايت تمهيدات خاصی است كه هيچكدام رعايت نمی‌شود و از طرفی در خم كردن ميلگردها بايد حداقل شعاع خم رعايت گردد تا منجر به ترک خوردگی در ميلگرد نشود.
عموما نوع ميلگردها از شكل آج روی آن قابل تشخيص می‌باشد. يكی از خرابی‌های رايج و خطرناک در سقف كروميت شكست جوش ميلگردهای خرپايی از محل اتصال می‌باشد.

ميزان جوش ميلگردهای قطری روی ورق تحتانی بايد بتواند درحد فاصل لنگر بالاترین و لنگر صفر ظرفيت برش افقی را تحمل نمايد و اندازه موثر جوش ميلگرد روی ورق برابر 0/3 شعاع ميلگرد است.

در دهانه‌های بزرگ طول جوش لازم ميلگرد خرپايی روی بال تحتانی به سختی تأمين می‌گردد و عموما اين مورد در نقشه‌ها و محاسبات مورد توجه قرار نمی‌گيرد.
عموما ديده می‌شود در تيرچه‌های موجود در بازار مقدار جوش برای تيرچه‌های با دهانه كوتاه و بلند برابر است كه ناشی از بی توجهی به اهميت موضوع جوش می‌باشد.

نبشی فوقانی سقف تیرچه کرومیت

نبشی فوقانی قبل از گيرش بتن به عنوان بال فوقانی خرپا عمل نموده و بارهای وارده را تحمل می‌كند. يكی از خرابی‌های رايج در
سقف تیرچه كروميت كمانش جانبی بال فشاری (نبشی فوقانی) می‌باشد كه منجر به خرابی سقف قبل از گيرش بتن می‌شود.
اين عمل معمولا در زمان اجرای سقف و وارد آمدن بارهای زياد ناشی از انباشته شدن بتن و يا ضربه پمپ بتن رخ می‌دهد.
جهت اصلاح اين مشکل بايد فاصله مهارهای جانبی بال فشاری را كاهش داد.

طبق بند 2-1-4-3 نشريه 151 بايد آرماتور فوقانی كلاف عرضی به نبشی فوقانی جوش شود تا بال فوقانی تيرچه‌ها را مهار كند.
براي اين منظور بايد كلاف عرضی در فاصله‌های تقريبا مساوی اجرا شود ، به طوری كه ضريب لاغری در جهت عمود بر طول
تيرچه‌ها از 145 بيشتر نشود.

همچنين انتهای كلاف عرضی بايد هم در بالا و هم در پايين در محل برخورد به تير فرعی مهار شوند.
جهت اطمينان از عدم كمانش بال فشاری توصيه می‌شود آرماتورهای دال نيز به نبشی فوقانی جوش شوند تا فاصله مهارهای جانبی
كاهش يابد. در اين حال حتما بايد آرماتورهای دال در انتها به تير فرعی و يا ستون به نحو مناسبی مهار شوند.

در بسياری از موارد اجرای سقف تیرچه کرومیت به جای استفاده از نبشی استاندارد از ورق های خم شده با نورد سرد استفاده می‌شود.
كمانش بال فشاری در اين ورق های خم شده به سبب ايجاد تنش‌های پسماند بيشتر رخ می‌دهد و از طرفی در طراحی ورق خم شده بايد از ضوابط طراحی نورد سرد استفاده گردد ، لذا توصيه می‌شود تا حد امكان از نبشی استاندارد برای بال فوقانی استفاده شود.

مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

ميلگردهای تقويتی سقف تیرچه کرومیت

در بسياری از موارد جهت اقتصادی نمودن پروژه از تقويت ميلگرد برای بال فوقانی و ورق پايينی استفاده می‌شود. استفاده از ميلگرد
تقويتی تنها در صورتی مجاز است كه از نوع فولاد نرم (AI) و يا نيم سخت (AII) باشد و با جوش مناسبی مطابق با ضوابط جوش
استاندارد ايران به ورق متصل شوند.

دال بتنی سقف تیرچه کرومیت

پس از جاگذاری تيرچه‌ها و بلوک‌ها بتن پوششی اجرا می‌شود. طبق بند 3-1-3 نشريه 151 ضخامت دال بتنی نبايد از 50 ميليمتر
و يک دوازدهم فاصله آزاد بين تيرچه‌ها كمتر باشد.
لذا با توجه به فاصله بين تيرچه‌ها برابر 75 سانتيمتر ، حداقل ضخامت دال بتنی بايستی 5/5 سانتيمتر باشد ، در عمل اين مورد كمتر رعايت شده و حتی ضخامت‌های 2 سانتيمتر و يا 3 سانتيمتر نيز به چشم می‌خورد.

ميلگرد افت و حرارت در اجرای سقف تیرچه کرومیت

ميلگرد افت و حرارت تنها در جهت عمود بر تيرچه‌ها لازم است و مقدار حداقل اين ميلگرد به ميزان دو در هزار مساحت دال بتن می‌باشد.
بر اين اساس برای ضخامت 6 سانتيمتر بتن ، آرماتور شماره 6 در فاصله 25 سانتيمتر برای دال كفايت می‌كند.
در صورتيكه فاصله بين تيرچه‌ها از 75 سانتيمتر بيشتر نباشد و ضخامت دال بتنی از 50 ميليمتر و يک دوازدهم فاصله آزاد بين تيرچه‌ها بيشتر باشد می‌توان آرماتورها را تنها در يك جهت و در جهت عمود بر دال قرار داد.
در صورتيكه آرماتورهای دال به نبشی فوقانی جوش می‌شوند بايد آنها از نوع فولاد نرم (AI) و يا نيم سخت (AII) باشد و در غير
اينصورت می‌توان آنها را از نوع فولاد سخت (AIII) نيز انتخاب نمود.

فاصله بين ميلگردهای افت و حرارت نبايد از 5 برابر ضخامت دال بتنی و 300 ميليمتر بيشتر باشد ، و همچنين قطر آنها از 5 ميليمتر كمتر نباشد.
در شيوه ای از اجرای سقف تيرچه کرومیت ، از قالب‌های فلزی جمع شونده استفاده می‌گردد (كُرميت كامپوزيت) ، در اين
روش پس از گيرش بتن قالب جمع آوری شده و فاصله تيرچه‌ها تا 90 سانتيمتر افزايش می‌يابد.
در اين حالت لازم است كه از دو رديف ميلگرد در دو جهت عمود بر هم در سقف استفاده شود. ضخامت دال و آرماتور آن در اين روش بايد بر اساس ضوابط دال های یک طرفه طرح گردد.

كلاف عرضی سقف تیرچه کرومیت

استفاده از كلاف عرضی در اجرای سقف تیرچه کروميت الزامی است. عرض حداقل اين كلاف 10 سانتيمتر و حداقل شامل دو ميلگرد به قطر حداقل 12 ميليمتر می‌باشد.
در دهانه‌های كوچكتر از 5/5 متر اجرای حداقل يک كلاف عرضی الزامی بوده و در دهانه‌های بزرگتر فاصله كلاف‌ها بايد به نحوی باشد كه فاصله دو كلاف عرضی از 2/5 متر تجاوز نكند.
در دهانه‌های کوچکتر از 3 متر نصب ميلگرد و جوش دادن آن به تيرچه‌ها كفايت می‌كند و نيازی به ايجاد فاصله بين بلوک‌ها برای نفوذ بتن نمی‌باشد.
در سقف‌ تیرچه کروميت كامپوزيت به سبب گيركردن قالب‌ها و تكه دار شدن آنها معمولاً ديده می‌شود كه كلاف عرضی حذف شده و يا به شكل بسيار ناصحيحی كلاف عرضی صرفا با ميلگرد اجرا می‌گردد كه به هيچ وجه تامين كننده ضوابط اجرای اصولی نمی‌باشد.

بلوک ها در اجرای سقف تیرچه کرومیت

بلوک‌های مختلفی مانند بلوک سیمانی ، پلی استایرن و غیره ، برای اجرای سقف‌ تیرچه کرومیت به کار می‌روند. استفاده از بلوک‌های سفالی و سیمانی به شرط رعایت اجرای اصولی موردی ندارد.

استفاده از بلوک پلی استايرن در صورتی مجاز است كه براساس ابلاغيه وزارت مسكن از نوع نسوز بوده و دارای تاييديه فنی از مركز تحقيقات مسكن باشد.

در عمل ديده مي شود عليرغم سفارش و خريد بلوک‌های نسوز مقاديری بلوک قابل اشتعال نيز همراه اجناس تحويلی می‌باشد. پيشنهاد می‌شود برای جلوگيری از خطرات آتش سوزی تمام بلوک‌ها را با شعله آزمايش نموده و چنانچه بلوک شعله‌ور شد از بكارگيری آن خودداری شود.
در ضوابط اعلام شده از سوی مركز تحقيقات مسكن در صورت استفاده از بلوک‌های پلی استايرن بايد سطح بلوک زيرين با لايه ای از رابيتس كه به نحو مناسبی به سقف مهار شده پوشانده شود و سپس با ملات گچ به ضخامت حداقل 2/5 سانتيمتر اندود گردند.

در مورد بلوک‌های سيمانی ضخامت جداره بلوک بايستی حداقل 1/5 سانتيمتر بوده و نشيمن بلوک روی تيرچه 1/75 سانتيمتر باشد
بلوک‌های سيمانی كه در حال حاضر در سقف‌ها بكار می‌روند بسيار سست بوده و خطرات زيادی را برای شاغلين در ساختمان در حين اجرا بوجود می‌آورند.
در مورد بلوک‌های سفالی نيز حداقل ضخامت جداره 0/8 سانتيمتر تعيين شده است و همچنين بلوک‌ها بايد عاری از هرگونه ترک خوردگی باشند.

در نقاطی كه امكان استفاده از بلوک كامل ميسر نمی‌باشد بايد از بلوک‌های با اندازه متفاوت استفاده شود. پركردن اين قسمت ها با خرده بلوک‌ها ممنوع می‌باشد.

اتصال سقف كاذب به سقف تیرچه کرومیت

در سقف‌ تیرچه کروميت و به خصوص در سقف‌های کروميت كامپوزيت برای اتصال سقف كاذب به سقف اصلی از جوشكاری آويزها به ورق تحتانی استفاده می‌شود.
اين عمل به سبب ضخامت كم ورق و زير بار بودن آنها و افزايش تنش های پسماند ناشی از جوشكاری صحیح نبوده و بايد قبل از بتن ريزی تمهيدات لازم جهت قراردادن آويزها در دال بتنی پيش بينی گردد.

بتن قرارگرفته در اجرای سقف تیرچه کرومیت

پس از بتن ريزی سقف ، بتن به داخل تيرچه‌ها نفوذ كرده كه اين عمل سبب افزايش مقاومت برشی تيرچه‌ها می‌شود. همچنين با پرشدن جان تيرچه‌ها با بتن لرزش سقف‌ها به نحو قابل توجهی كاهش می‌يابد.

با توجه به نشيمن 2 سانتيمتری بلوک‌ها روی تیرچه‌ها و نبود شيب مناسب ديوارهای بلوک در برخی از انواع آن و عرض زياد بال فوقانی (نبشی بالايی) ، در موارد بسياری ديده می‌شود فاصله‌ای اندک بين نبشی فوقانی و ديواره بلوک وجود داشته و در نتيجه بتن كاملاً به داخل تيرچه نفوذ نمی‌كند و قسمت‌هايی از تيرچه خالی می‌ماند.
در اين حالت سهم بتن در تحمل برش حذف شده و ميلگردهای خرپايی تيرچه‌ها بايد به تنهايی تمام بارهای پس از گيرش را تحمل كنند كه اين امر امكان كمانش ميلگردهای خرپايی را فراهم می‌آورد.

همچنين امكان پوسيدگی ميلگردها و ورق تحتانی نيز در درازمدت وجود دارد. لذا توصيه می‌گردد قبل از بتن ريزی حتما اين مورد كنترل شده و در حين بتن ريزی نيز ، بتن حتما ويبره شود تا بطور كامل درون تيرچه‌ها نفوذ كند.

كش ها

امكان حذف كش‌ها در سازه های فولادی از مواردی است كه فروشندگان سقف‌ تیرچه کروميت آن را از مزايای اين سقف می‌دانند.

وظيفه كش انسجام بخشيدن به سازه بخصوص در حين واردشدن بارهای جانبی وارده بر ساختمان می‌باشد همچنين كش‌ها كمک می‌كنند تا ستون‌ها در زمان اجرای بتن ريزی سقف از حالت راستای قائم خود (شاقولی ) خارج نشوند.

بر اين اساس توصيه می‌شود كه در اجرای سقف‌های تیرچه کروميت كش‌ها حذف نشوند. همچنين با توجه به اينكه غالب محاسبان كش‌ها را برای بارهای قائم طراحی نمی‌كنند لازم است در مجاورت كش‌ها ، تيرچه حذف نشده و بلوک ها روی كش‌ها قرار نگيرند.

تا اینجا با تمام اصول اجرای سقف تیرچه کرومیت آشنا شدیم ، در ادامه چند نکته اجرایی دیگر را ذکر می‌کنیم.

مهم‌ترین نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

نکات مهم اجرای سقف تیرچه کرومیت

در انتها به چند نكته اجرايی در خصوص اجرای سقف‌ تیرچه کروميت اشاره شده است :

1 – بال تحتانی تيرچه‌ها بايد به پل‌ها جوش شود اما بال فوقانی نبايد جوش شود. دليل اين امر مفصل فرض شدن اتصال تيرچه به پل است. حداقل طول جوش در هر طرف تيرچه 5 سانتيمتر و حداقل بعد آن 3 ميليمتر می‌باشد.
همچنين تيرچه بايد حداقل 2 سانتيمتر روی لبه بال تيرآهن نشيمن داشته باشد.

2 -در صورتيكه طول تيرچه ها بزرگتر از اندازه لازم باشد ، بايد قسمت‌های اضافی بريده شده و سپس در طرف قطع شده گوشواره‌های اضافی تقويتی با طول كافی متناسب با طول دهانه تامين گردد.
توصيه می‌شود جهت تقويت برش در تكيه گاه در تيرهای عادی نيز گوشواره اضافی تقويت قرار داده شود.

3 -ورق تقويتی با طول كافی در تكيه گاه‌ها متناسب با طول دهانه تامين گردد. طول ورق تقويتی به نحوی انتخاب
گردد كه در دهانه‌های كمتر از 5 متر حداق يک چشمه و در دهانه‌های بزرگتر حداقل 2چشمه را پر كند.

سخن پایانی

موضوع حائز اهميت در اجرای سقف‌ تیرچه کروميت اجباری بودن استاندارد آنها است. به اين معنی كه نبايد به هر شخصی بدون داشتن
اطلاعات كافی درخصوص ضوابط طراحی در اجراي اين نوع سقف و با هر وسيله و ابزاری و در هر محل اجازه ساخت تيرچه ها و
اجرای سقف ها را داد.

متأسفانه درحال حاضر هيچ گونه برخوردی با توليدكنندگان غيرمجاز و مجريان فاقد صلاحيت اين سقف‌ها صورت نمی‌پذيرد. اكثر نقشه های سازه ای ساختمان‌ها فاقد مشخصات سقف‌ها هستند. آيا سقف‌ها از اجزای بی اهميت سازه هستند كه طراحی آنها برعهده مجريان و توليدكنندگان فاقد صلاحيت گذاشته ايم؟
آيا اهميت آنها از بادبندها يا ديوارهای برشی كمتر است که ممكن است در طول عمر يک سازه اصلا مورد استفاده قرار نگيرند و تمام اهميت ما طراحی صحيح آنها براساس ويرايش های چندگانه آئين نامه های زلزله است؟ در حاليكه همه در زير اين سقف‌ها زندگی می‌كنيم.

امیدواریم این مقاله برایتان مفید بوده باشد.

شما تجربه اجرای سقف تیرچه کرومیت داشته‌اید؟ اگر موردی هست که از قلم ما افتاده است خوشحال میشیم برایمان بنویسید.

support
ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *