نحوه اجرای وال پست فلزی و بتنی
امروزه با شناخت زمین و بلایای طبیعی آن که اجتناب ناپذیر هستند ، صنعت ساخت و ساز به سمت پیشرفت در استحکام هر چه بیشتر ساختمان‌ها در مقابل رخدادهای طبیعی مانند تندباد ف سیل و زلزله هستند. با هر تجربه تلخ صنعت ساخت و ساز ضعف کار خود را پیدا کرده و به فکر برطرف کردن آن می‌افتد. یکی از این تجربیات حادثه تلخ زلزله کرمانشاه بود. مهندسان با مشاهده اینکه اسکلت سازه ها به نسبت دیوار از استحکام بیشتری برخوردار بودند دست به طراحی وال پست که مفهوم آن نگهدارنده دیوار است زدند. وال پست‌ها بسیار کمک شایانی در استحکام دیوار دارند اما تضمین این استحکام به نحوه اجرای وال پست در هر گونه اسکلتی چه فلزی و چه بتنی اهمیت بالایی دارد. هدف این مقاله بررسی نحوه اجرای وال پست ها در ساختمان اسکلت فلزی و بتنی است با ما همراه باشید.
معرفی وال پست
وال پست در واقع از پروفیل ، نبشی و ناودانی ساخته می‌شود. و وظیفه آنها جلوگیری از حرکت درون و برون صفحه ای دیوار در هنگام تندباد و زلزله است و با اتصال دیوار با قاب ها باعث استحکام و عدم تخریب دیوار در هنگام زلزله می‌شود.
وال پست ها در انواع مختلفی موجود است که با توجه به ضخامت دیوار و شرایط و نیاز سازه انتخاب می‌شود. انواع وال پست به شرح زیر می‌باشند :
وال پست های ناودانی ، نبشی و پروفیل در ویژگی‌های متفاوتی مانند : سوراخ دار و بدون سوراخ که با توجه به نحوه نصب آنها انتخاب می‌شوند ، پیوسطه و منقطع که با توجه به کاربرد آنها انتخاب می‌شوند ، و در نهایت در ابعاد و ضخامت ورق متفاوتی در بازار موجود می‌باشند.
یک نوع دیگر از وال پست در بازار موجود است که به آن میلگرد بستر می‌گویند. میلگرد بستر در بین رج‌های دیوار و هر 2 الی 3 رج یک ردیف بین آجر یا بلوک سیمانی و زیر ملات قرار میگیرد.
انواع وال پست
وال پست به 2 صورت در دیوار قابل اجرا می‌باشد :
- عمودی یا قائم
- افقی
اگر وال پست هم به صورت افقی و هم عمودی اجرا شود به آن ترکیبی گفته می‌شود.
وال پست عمودی یا قائم به 2 صورت میانی و کناری اجرا می‌شود. زمانی که بارهای خمشی بر دیگر بارهای وارده غلبه داشته باشد از وال پست عمودی استفاده می‌شود.وال پست در این موقعیت از بالا و پایین بر روی نقاط اصلی ستون نصب می‌شود.
وال پست افقی دارای 2 نوع فلزی و بتنی می‌باشد. در مواردی قسمت‌هایی از سازه باید به عنوان تکیه‌گاه وال پست قرار گیرند به نحوی واقع شده است که برای نصب وال پست بهتر است آن را به حالت افقی قرار داد.
نحوه اجرای وال پست
وال پست ها با استفاده از روش‌هایی مانند : جوشکاری ، انکر بولت (پیچ و مهره) به ستون‌ها و تیرها متصل می‌شوند. البته در استاندارد اروپا استفاده از جوشکاری به دلیل عدم انعطاف پذیری منسوخ شده است و بهترین روش انکر بولت است.
اجرای وال پست در دو جدار بیرونی و درونی دیوار ، اطراف درب و پنجره ها با فواصل محاسبه شده و دقیق نصب می‌شود. توجه داشته باشید که به دلیل پر شدن فاصله بین دیوار و ستون با پلی اورتان ، و به دلیل انعطاف بیشتر ستون به هنگام مواجهه با نیروی وارده عمودی ، اتصال وال پست به ستون غیر استاندارد است و با فاصله انجام می‌شود.
پس از اجرای وال پست دیوار چینی به طور معمول انجام می‌شود و بین دوجدار وال پست با آجر و ملات پر می‌شود. تمام قسمت‌های بیرون زده ساختمان مانند باکن ، طاقچه ها و جان پناه بام به وسیله وال پست تقویت شده و دارای استحکام استاندارد می‌شوند.
اجرای وال پست بسته به نوع اسکلت ساختمان که بتنی یا فلزی است ، متفاوت می‌باشد که در ادامه با اجرای وال پست اسکلت بتنی آشنا می‌شویم.
اجرای وال پست فلزی در اسکلت بتنی
اجرای وال پست در اسکلت بتنی ، از صفحه گذاری یا به اصطلاح پیلت (صفحه فلزی) گذاری در زیر بتن آغاز می‌شود و باید قبل از بتن ریزی صفحه گذاشته شود و صفحه فلزی برای اتصال وال پست جداسازی شود. در صورتی که مرحله جداسازی صفحه در قالب ها انجام نشود پس از بتن ریزی تیغه و ستون ها ، صفحات به وسیله انکر بولک به ستون و تیغه بتنی نصب می‌شود. صفحه گذاری به فاصله 1 تا 1.5 متر از یکدیگر جایگذاری می‌شوند ، و با استفاده از نبشی یا پروفیل وال پست گذاری می‌شوند.
در واقع وال پست باید طوری نصب شود که دیوار چینی دقیقا در بین دو وال پست قرار گیرد و در صورتی که در دیوار ، پنجره باشد ، چهارچوب پنجره باید وال پست گذاری شود. دیوار چینی در قسمت بالا و نزدیک به تیغه باید با استفاده از آجر چینی با وزن بالا و ملات مرغوب و کافی انجام شود تا وزن را به راحتی تحمل کند.
اجرای وال پست بتنی
وال پست ها همانطور که گفتیم دارای 2 نوع فلزی و بتنی می‌باشند ، نوع فلزی وال پست که آماده است اما نوع بتنی آن نیاز به آماده سازی در محل دارد که در ادامه روش اجرای وال پست بتنی را توضیح می‌دهیم.
در ابتدا محل قرارگیری وال پست‌ها مطابق با نقشه مشخص می‌شود. سپس ورق‌ها اتصال در کف و سقف روی تیرها و سقف نصب می‌شوند. فاصله نصب وال پست ها را در هنگام اجرای دیوار ، خالی می‌گذاریم.
سپس در هنگام چیدن ردیف‌های بلوک در هر دو ردیف از یک بست استفاده می‌کنیم و دو دیوار مجزا را به هم متصل می‌کنیم. در ادامه بعد از ساخت دیوار 4 میلگرد را به ورق‌های اتصال شده به کف‌ها و سقف‌ها از طریق جوش یا انکر بولت متصل می‌کنیم و سپس با استفاده از سیم آرماتوربندی بست‌های میان ردیف‌ها را به میلگردها می‌بندیم.
در آخر هم دو طرف دیوار را قالب می‌بندیم و داخل قالب‌ها بتن می‌ریزیم. پس از باز کردن قالب‌ها در میان دیوارها ، وال پست هایی با ضخامتی منطبق بر ضخامت دیوار خواهیم داشت.
نکات اجرایی وال پست
اجرای وال پست اگر به صورت استاندارد و اصولی اجرا نشود نه تنها باعث استحکام دیوار نمی‌شود بلکه خود عاملی برای فرسایش و تخریب آن می‌شود. نکاتی که در اجرای وال پست ها باید به آن توجه شود به شرح زیر است :
- از شاغول بودن وال پست ها مطمئن شوید.
- در بازشوها مانند چهار چوب پنجره و در باید وال پست گذاری انجام شود.
- پروفیلی که برای ساخت وال پست به کار می رود باید حتما ضد زنگ خورده باشند.
- در قسمت بالای دیوارچینی و نزدیک تیغه باید از آجر با وزن بالا و ملات با کیفیت استفاده نمود.
- نبشی‌های افقی و قائم باید به صورت پشت به پشت اجرا شوند تا دیوار در بیش از یک طرف داخل نبشی ها اجرا شود.
- در محل اتصال تیر بتنی و وال پست باید بیس پیلت یا میلگرد در تیر کاشته شود و وال پست به آن متصل شود.
- در وال پست قائم باید در فواصل 1 متری میلگرد آجدار نمره 10 به قوطی یا نبشی وال پست متصل شود تا گیرداری بین تیغه و وال پست ایجاد شود.
- در وال پست افقی باید در فواصل 1 تا 1.5 متری با استفاده از میلگرد نمره 14 ، وال پست را به سقف متصل نمود تا گیرداری لازم را داشته باشد.
- حداقل اندازه نبشی مصرفی برای ساخت وال پست 5 و 6 است. درصورتی که انتخاب طراح نبشی دوبل باشد ، باید دهانه آن 1 سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار انتخاب شود تا تیغه کاملا داخل دیوار قرار گیرد.
- وال پست هایی که کنار ستون قرار می‌گیرند باید یک فاصله 4 تا 5 سانتی متری با ستون داشته باشند تا در هنگام واردشدن بارهای جانبی ، ستون به دیوار فشار جانبی وارد نکند و دیوار تخریب نگردد. همچنین این فاصله 4 تا 5 سانتی متری باید با مصالح نرمی همچون یونولیت پر شود.
- به منظور اتصال بهتر وال پست با دیوار مجاور و نیز برای جلوگیری از ترک های ناشی از حرکات جانبی ساختمان در مرحله نازک کاری ، روی وال پست‌ها رابیتس (توری) بکشیم و با سیم مفتول محکم کنیم.
اشتباهات رایج در اجرای وال پست
متاسفانه برخی از مهندسان اجرایی به دلیل کم کردن هزینه ها برای اجرای کلاف افقی به جای استفاده از نبشی از میلگرد استفاده می‌کنند که این باعث ضعف سازه و تداخل در عملکرد وال پست می‌شود. و همچنین توجه نداشتن به این مهم که در اجرای نبشی اگر نبشی به صورت پشت به پشت اجرا نشود ، دیوار فقط در یک سمت داخلی نبشی ها به درستی قرار میگیرد و درگیر می‌شود.
نکات محاسباتی اجرای وال پست
در اجرای وال پست محاسبات دقیق و نصب دقیق از طریق ریسه کشی یک امر ضروری برای تضمین درستی وال پست گذاری است. جزئیات وال پست ها باید مطابق استاندارد 2800 ویرایش 4 ، در نقشه ها درج شوند. جزئیتی مانند جزئیات و اتصالات اعضای افقی و قائم برای دیوارهای بدون بازشو (بدون در و پنجره) ، دیوارهای بازشو (دارای درب و پنجره) ، مهار لبه تراس و جان پناه و و جزئیات اجرایی دیوارهای زیرزمینی که بارها بر آنها وارد می‌شوند.
و همچنین درج جزئیات :
- آخرین ردیف دیوارچینی باید با فشار و ملات کافی زیر سقف جای داده شود.
- فاصله بین وال پست قائم از هم ، حداقل 6 متر یا 40 برابر ضخامت دیوار لحاظ گردد.
- فاصله بین وال پست افقی از هم و از کف ، حداقل 3.5 متر یا 30 برابر ضخامت دیوار لحاظ گردد.
- دیوارهایی که تا زیر سقف امتداد پیدا نمی‌کنند را باید با کلاف افقی به المان‌های پایدار مهار کرد.
- در طبقه آخر که بام قرار دارد ، ستون‌های کناری باید به اندازه ارتفاع جان پناه بلندتر اجرا شده تا از آن برای مهار جانبی جان پناه استفاده کرد.
- لبه قائم دیوارها نباید به صورت آزاد رها شوند و باید به تیغه یا دیوار عمود مجاور متصل شوند یا کلاف قائم در لبه آنها اجرا گردد.
- درصورتی که آجر نما بعد از آجر پشت چیده شود ، باید مفتول فلزی انتظار داخل ملات دیوار پشت به فواصل افقی و قائم 50 سانتی متری بکار برد تا از اتصال دو دیوار مطمئن شد یا دیوار نما را توسط نبشی مهار نمود.
جمع بندی
وال پست تضمین کننده مقاومت دیوار در برابر لرزه و بادهای شدید است ، وال پست ها باعث می‌شوند ارتفاع های آزاد در دیوار کم شده و دیوار در هر نقطه از انسجام و یکپاچگی قابل قبولی برخوردار باشد. اما این تضمین وقتی جوابگو است که مهندسان عزیز برای کم شدن هزینه از مواد بی کیفیت و بی ربط استفاده نکرده باشند ، از جوشکاری غیر حرفه ای استفاده نشود ، محاسبات به طور دقیق و با نظارت ناظر مربوطه چک شود. با توجه به زلزله دردناک ترکیه و دستگیری چندین مهندس ناظر باید توجه داشت که کم گذاشتن و اشتباه عمد در کار شاید به نظر مخفی شود و از سر بگذرد اما زمانی نتیجه یک اشتباه گریبان گیرمان می‌شود که تصور می‌کنیم آب از سرمان گذشته و با هوشمندی و زرنگی هزینه ها را کم کردیم اما این هوشمندی معمولا آینده نگری ندارد و همان آینده اغلب گریبانمان را میگیرد چه از طریق قانون چه از طریق وجدان نا آرام پس از وقوع فاجعه ای که دستی در آن داشتیم.
امیدوارم به هنگام ساخت و نظارت در ساخت تصور این باشد که خود و عزیزانمان در آن خانه قرار است سکونت داشته باشیم.
سپاس گذاریم که تا انتهای مقاله همراهمان بودید و امیدواریم که مطلب فوق برایتان مفید واقع شده باشد.
اگر سوالی در مورد وال پست و خرید هرگونه وال پست را دارید از طریق پل های ارتباطی آهن بازار با ما تماس بگیرید تا مشاوران آهن بازار شما را راهنمایی کنند. خواندن نظرات شما مایه دلگرمی ماست.