نحوه نصب تیرچه کرومیت
یکی از اجزای اصلی تشكيل دهنده ی انواع ساختمان‌ها ، سقف‌ها هستند که سقفهای تیرچه بتنی یکی از پرطرفدارترین سقف‌ها می‌باشند. نقش اساسی سقف انتقال نیروهای قائم و افقی ناشی از بارهای دائمی و گذرا و نيروهای جانبی شامل بارهای باد و زلزله به ساير اعضای باربر است. يكی از انواع متداول سقفهای بتنی ، سقفهای ساخته شده با تيرچه کرومیت هستند. اجرا و نصب تیرچه کرومیت در سقف آسانتر و دارای صرفه‌ی اقتصادی است به همین دلیل این نوع سقف بسیار پرطرفدار است.
در اين مقاله ضمن معرفی تیرچه کرومیت ، خصوصيات رفتاری ، جزئيات و نحوه نصب آن ارائه می‌شود.
ویژگی نصب تیرچه کرومیت
از آنجا كه مقاومت بتن در برابر نيروهای فشاری ، بسيار خوب است اما در برابر نيروهای كششی ضعیف است ، در قطعات بتن مسلح ، نيروهای كششی به طور عمده توسط آرماتورهای فولادی تقویت و تحمل می‌شوند. به همين دليل ، در تيرهای تحت خمش و دال ها ، سعي بر اين است كه قسمتی از بتن تحت كشش حذف شده و تنها آن مقدار از سطح بتن كه برای جايگذاری خاموتها و آرماتورهای کششی لازم است ، باقي بماند.
اين كار به ويژه برای كاهش بار مرده سقف ، دارای اهميت بوده و در عمل منجر به طرح دالهای مجوف ، دالهای با پشت‌بند ، دال مشبك و در نهايت سقفهای تيرچه و بلوك شده است که سقف تیرچه کرومیت هم جزء سقفهای تیرچه بلوک بشمار می‌رود.
اجزای تشکیل دهنده نصب تیرچه کرومیت در سقف
سقفهای تيرچه کرومیت ، تلفيقی از دو روش پيش ساختگی و بتن‌ريزی در محل هستند كه در آن قالب تحتانی به كلی حذف
می‌شود. در سقفهای تیرچه بلوک در نوع تيرچه کرومیت که تیرچه فولادی با جان باز است ، تیرچه کرومیت از آرماتورهای كششی و برشی (عرضی) و نيز آرماتورهای اصلی به صورت تيرچه پيش ساخته است و در كارخانه توليد می‌شود. اجزای تشکیل دهنده در نصب تیرچه کرومیت عبارتند از :
- تيرچه کرومیت
- بلوک
- آرماتورهای حرارتی
- كلاف ميانی
- بتن پوششی
1- تیرچه کرومیت
تیرچه کرومیت از 3 بخش تشکیل شده است :
- بال تحتانی : از تسمه ساخته می‌شود و به عنوان عضو کششی خرپا عمل کرده و بارهای وارده را در مراحل بارگذاری تحمل می‌کند.
- اعضای قطری : اعضای قطری تيرچه كه معمولاً از ميلگرد می‌باشند به عنوان عضو مورب خرپا عمل نموده و به كمک اعضای كششی و فشاری ، ايستايی لازم را برای تحمل بارهای وارده در سه مرحله ی بارگذاری تأمين می‌نمايند.
- بال فوقانی : بال فوقانی از نبشی ، تسمه يا ناودانی ساخته می‌شود و در داخل بتن پوششی قرار می‌گيرد. اين عضو در مرحله ی اول و دوم بارگذاری ، وزن تيرچه را به هنگام حمل و نقل و همچنين وزن مرده ی سقف را در هنگام بتن ريزی و قبل از گیرش بتن پوششی تحمل می‌نمايد.
2- بلوک
بلوک سقفی قطعه‌ای است پيش ساخته و توخالی كه در بين دو تيرچه قرار گرفته و با توجه به ضخامت سقف و فاصله بين
تيرچه‌ها، ابعاد آن متغير ميباشد.
3- آرماتور حرارتی
به منظور مقابله با تنش‌های متفرقه در بتن پوششی (درجا) و برای جذب تنش‌های ناشی از افت (جمع شدگی) و تغيير حرارت ،
آرماتورهايی در دو جهت عمود برهم و در قسمت بالايی بتن سقف و روی بلوک‌ها تعبيه می‌گردند كه آرماتور افت و حرارت یا آرماتور حرارتی ناميده می‌شود.
4- کلاف میانی
برای تقويت ديافراگم افقی ساختمان در امتداد عمود بر امتداد تيرچه‌ها و برای توزيع يكنواخت بار روی سقف تيرچه کرومیت و
همچنين در محل‌هايی كه بار منفرد موجود باشد ، كلاف ميانی بتنی كه جهت آن عمود بر جهت تيرچه‌ها است در سقف تعبيه می‌شود.
5- بتن پوششی
بتن پوششی درجا ، به عنوان جان تيرچه‌ها و همچنين به عنوان پوشش و قسمت فشاری مقطع T شكل در سقفهای تيرچه کرومیت و بلوک عمل می‌نماید.
نحوه نصب تیرچه کرومیت
در ادامه مراحل نصب تیرچه کرومیت را قدم به قدم با نکات اجرایی آن می‌خوانید.
1- بالا بردن ، جوشکاری و نصب تیرچه کرومیت
قبل از نصب تيرچه کرومیت باید اختلاف سطح سقف ساختمان ، محل طره‌ها ، تیغه بندی رو سقف‌ها ، بازشو ها و محل عبور لوله‌های بخاری و غیره ، به دقت مورد بازبینی قرار بگیرد.
همچنین قبل از بکارگیری هر تیرچه باید از نظر سلامت ظاهری بخصوص جوش‌ها کنترل های لازم انجام شود.
در صورتی که طول تیرچه‌ها بزرگتر از اندازه لازم باشد ، طول اضافی تیرچه بریده می‌شود و پس از قرار گیری تیرچه‌ها در محل مناسب ، دو طرف تیرها بر اساس جزئیات اجرایی تقویت می‌شود و به تیرهای اصلی بر اساس نوع تکیه‌گاه متصل می‌گردد.
در محدودیت جوش دادن تیرچه کرومیت به تیر اصلی ، در هر طرف تیرچه حداقل برابر 5 سانتی متر است و بال فوقانی تیرچه‌ها نباید به تیرهای نشیمن جوش داده شود.
در صورتی که بال تحتانی تیرچه کرومیت بالاتر از بال تحتانی تیر اصلی باشد ، باید تکیه‌گاه مناسبی مانند نبسی نشیمن بر روی جان تیر اصلی تعبیه شود. طول نشیمن باید حداقل 2 سانتی متر بیشتر از عرض بال تحتانی باشد.
2- اجرای کلاف عرض
اجرای کلاف عرضی به 2 صورت امکان پذیر است :
- اجرای کلاف عرضی با استفاده از قالب آماده
در این روش از قالب بتنی آماده ، در قسمت تحتانی و یک میلگرد با قطر حداقل 12 میلیمتر که کاملا مستقیم و بدون خم باشد در قسمت فوقانی استفاده می‌شود.
- اجرای کلاف عرضی به وسیله قالب بندی
در این روش از یک میلگرد در قسمت پایینی استفاده شده و به بال تحتانی تیرچه‌ها جوش داده می‌شود و میلگرد فوقانی کلاف عرضی مانند روش بالا به به بال فوقانی جوش داده می‌شود. برای قالب‌بندی کلاف عرض از تخته‌هایی با عرض حداقل 12 سانتیمتر و ضخامت 2 سانتیمتر استفاده می‌شود. اجرای صحیح قالب باعث زیبایی ظاهری سقف خواهد شد.
هنگام جوشكاری ميلگرد كلاف عرضی ، بايد دقت شود كه تيرچه در اثر جوش آسيب نبيند. اگر ميلگرد كلاف عرضی كوتاه باشد ،
لازم است همپوشانی (lap Over ) آن را با قرار دادن ميلگردها كنار يكديگر و جوشكای به طول حداقل 5 سانتيمتر تأمين كرد.
در صورت وجود تيرهای فرعی بين ستونی (Tie) ميلگردهای كلاف عرضی به آنها نيز جوش داده می‌شوند. لازم است در دهانه های
3 تا 5/5 متر از يک رديف و دهانه‌های بيش از 5/5 متر از 2 رديف كلاف عرضی استفاده شود.
در سقفهای تيرچه کرومیت استفاده از كلاف عرضی در تمام دهانه‌ها الزامی می‌باشد. براي دهانه‌های کوچكتر از 3 متر تنها نصب ميلگرد و جوش دادن آن به تيرچه‌ها كفايت می‌كند و نيازی به ايجاد فاصله بين بلوک‌ها برای نفوذ بتن (كلاف عرضي پنهان) نيست.
3- نحوه قالب بندی
برای قالب‌بندی از تخته هايی به عرض 12 تا 20 سانتيمتر و ضخامت 2 سانتيمتر استفاده می‌شود. برای جلوگيری از خروج بتن
از كناره‌های تيرهای لانه زنبوری با ديگر فضاها بايد از تخته‌ی قالب‌بندی استفاده نمود. تخته‌ها بايد بعد از بسته شدن كاملاً محكم باشند ، به نحوی كه فشار زياد بتن‌ريزی را تحمل نمايند.
4- بلوک چینی
در اجرای سقف تیرچه کرومیت پس از اجرای قالب بندی کلاف‌ها و بازشوها ، نصب بلوک‌ها انجام می‌شود. بعد از بولک چینی و قالب بندی ، فاصله ای بین قالب و بلوک در پایین قالب و پایین تیرها و بلوک ها به وجود می‌آید. مهارت و خلاقیت مجری اجرا چگونگی چیدمان بلوک ها را مشخص می‌کند به صورتی که میزان فضای خالی به حداقل برسد.
برای پر کردن این فضای خالی باید از بلوک به عرض‌های مختلف استفاده کرد. برای پوشش قسمت‌های کج هم باید بلوک بریده شده مناسب با شکل فضای خالی مورد نظر استفاده کرد و چیدن خورده بلوک برای پر کردن این فضاها ممنوع است.
5- اجرای آرماتور حرارتی
میلگردهای حرارتی به منظور مقابله با تنش‌های ناشی از حرارت در بتن اجرا می‌شوند. اتصال این میلگردها با تیرچه ها از طریق سیم یا جوش انجام می‌شود. میلگردهای حرارتی اگر از حلقه های کلاف باز شده باشند ، باید تحت کشش قرار بگیرند و کاملا صاف شوند ، بعد به نحوی به تسمه فوقانی تیرچه متصل شوند که به هنگام بتن ریزی از بتن بیرون نمانند و جابجا نشوند. برای این اتصال بهتر است از جوش استفاده شود البته در دهانه‌های بزرگ اتصال جوش این مورد ضروری است.
7- بتن ریزی
بتن ریزی آخرین مرحله در اجرا و نصب تیرچه کرومیت است. در بتن ریزی باید دقت داشته باشید که بتن یکجا تخلیه نگردد زیرا باعث سنگینی ناگهانی و احتمال شکست بلوک‌ها می‌شود.
حداقل ضخامت بتن پوشش روی بلوك‌ها ، 5 سانتيمتر و حداقل رده‌ی بتن C20 است.
مشخصات مربوط به دانه‌بندی ، نسبت آب به سيمان ، طرح مخلوط کردن و نگهداری بتن پوششی سقفهای تيرچه کرومیت ، وجه
تمايزی نسبت به مشخصات كلی بتن ندارد و بايد منطبق با آيين‌نامه بتن ايران (نشريه شماره 120) و همچنين مشخصات فنی عمومی كارهای ساختمانی (نشريه شماره 55) باشد.
کلام آخر
سقفهای تیرچه کرومیت به دلیل اجرای آسان و صرفه اقتصادی که دارند بسیار پر طرفدار هستند اما این‌ها تنها ویژگی این نوع سقف نیست و سرعت در اجرا ، عدم نیاز به شمع بندی ، یکپارچگی با اسکلت ، امکان اجرای همزمان چند سقف ، امکان حذف کلاف های عرضی ، سهولت اجرای داکت ، پایین بودن تنش در بتن ، امکان طراحی و اجرا برای دهانه‌ها و باربری‌های خاص و همچنین امکان عبور لوله‌های تاسیساتی از درون جان تیرچه‌ها و کاهش ضخامت سقف از دیگر ویژگی‌های آن است. تیرچه کرومیت در مواردی خاص برای زیبایی سقف مورد استفاده طراحان قرار میگیرد.
امیدواریم مطلب فوق برایتان مفید واقع شده باشد.
آیا اجرای سقف تیرچه کرومیت با تیرچه بلوک متفاوت است؟