نبشی، بررسی روش تولید، استاندارها و کیفیت
تعریف نبشی (Steel angle):
نبشی steel angel یا steel corner یک محصول فولادی به شکل L با زاویه 90 درجه ساخته شده از جنس فولاد می‌باشد برای تقویت و پشتیبانی اتصالات و ساختارهای سازه‌های فلزی مختلف استفاده می‌شوند. نبشی‌ها در ابعاد، طول و ضخامت مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شوند.
تولید نبشی
فرایند تولید نبشی فولادی در کارخانه:
نبشی‌های فولادی جزو محصولات مهم و حیاتی در سازه‌های فلزی در صنایع ساختمانی و صنعتی و پالایشگاه‌ها و صنایع بزرگ است. فرایند تولید نبشی‌های فولادی در اکثر کارخانه‌های بزرگ و معتبر به‌صورت پروسه‌ای که در ذیل بیان می‌شود انجام می‌گیرد:
شروع فرایند تولید:
ابتدا با ورود شمش‌های فولادی که به صورت بلوم یا بیلت می‌باشد که وارد کوره های ذوب فولاد می‌گردد شروع می‌شود.
ذوب و ریختگری:
شمش‌های بزرگ که در کوره به حد ذوب و مذاب گرم می‌شوند در قالب‌های خاص ریخته گری می‌شوند تا بلوک‌های فولادی بزرگ به نام بلوم تولید شوند
نوردکاری و رول زنی:
بلوم‌های فولادی به ضخامت‌ها و ابعاد مختلف برش داده می‌شود و به صورت شمش‌های بارکوب شده به بخش نوردکاری برده می‌شوند و در نرود گرم به ابعاد مختلف که همان سایز نبشی‌ها می‌باشد که از سایز 2 تا 24 سانتی متر دارا می‌باشد سپس از دستگاه نورد عبور داد می‌شود و طبق سایز و ضخامت مورد نظر از دستگاه نورد گرم خارج می‌گردد.
خنک کردن بعد از عملیات نوردکاری:
بعد از نوردکاری گرم نبشی‌های داغ شده با دستگاه‌های مختلف خنک کاری و لبه گیری و براق کاری می‌شوند.
کنترل کیفیت محصول:
در هر مرحله از فرایند تولید از محصول نمونه برداری می‌شود و به بخش آزمایشگاه انتقال داده می‌شود و نمونه‌ها بر اساس استانداردهای کارخانه بررسی و مورد آزمایش قرار می‌دهند و از استاندارد محصول اطمینان حاصل می‌شود.
بسته بندی و خروج محصول:
پس از اتمام تمام مراحل تولید و کنترل کیفیت محصول نبشی‌ها فولادی آماده بسته بندی و حمل به مقصد نهایی می‌باشد.
مواد اولیه تولید نبشی‌ها:
برای تولید نبشی‌های فولادی از شمش‌های فولادی بلوم یا بیلت استفاده می‌شود.
شمش‌ها از نظر کیفیت با هم چه تفاوتی دارند:
شمش‌ها می‌توانند از جنس‌ها و کیفیت‌های مختلفی تشکیل شوند که این کیفیت در ساختار نهایی تولید محصول نقش اساسی ایجاد می‌کند
مهم‌ترین ویژگی‌های شمش های فولادی برای تولید نبشی:
- میزان کربن موجود در شمش در کیفیت محصول نقش اساسی دارد.
- میزان سایر عناصر تشکیل دهنده آلیاژ شمش مانند منگنز، سیلیس، فسفر و غیره در کیفیت محصول نهایی نقش اساسی دارد.
- روش تولید شمش: روش‌های مختلف تولید شمش مثل فرایند ذوب و ریختگری، رفع تنش و … بر کیفیت نهایی محصول موثر است.
- اندازه گیری و شکل دهی: به منظور تولید سایزهای مناسب نبشی بایستی از شمش‌ها با ابعد مناسب استفاده شود.
- استفاده از شمش‌های استاندارد نیز بر کیفیت نهایی محصول موثر است.
انتخاب و استفاده از شمش‌های با کیفیت مناسب و استاندارهای لازم تاثیر زیادی بر کیفیت و استحکام نبشی‌های فولادی دارد در نتیجه انتخاب مواد اولیه مناسب و کنترل کیفیت دقیق در هر مرحله از فرایند تولید از اهمیت بالایی برخوردار است.
استاندارهای مربوط به نبشی فولادی در سطح دنیا چگونه است:
در سراسر دنیا بسیاری از کشورهای تولید کننده فولاد استاندارهای ملی بر حسب اقلیم و آب و هوای حاکم بر آن کشور و همچنین استاندارهای بین المللی برای صادر کردن معمولاً به سایر کشورها را دارند
برخی از معروف‌ترین استاندارهای جهانی برای نبشی‌های فولادی عبارتند از:
استاندارد آمریکایی ASTMA36 نبشی‌های فولادی با استحکام فشاری و خمش متوسط
ASTMA36: American society testing and materials
A36: استاندارد فولادهای استحکام متوسط و خمش متوسط
استاندارد اروپایی BSEN10025-2:
- استاندارد اروپایی BSEN برای نبشی‌های فولادی با خصوصیات مکانیکی مشخص است.
BSEN: British standard European Norm
10025-2: استاندارد فنی برای محصولات فولادی با استحکام متوسط
استاندارد ژاپنی JISG310
JIS: Japanese industrial standards
G3101: شماره استاندارد صنعتی فولاد ژاپن
استاندارد چینی GB/T706-2008
نبشی‌های فولادی با خصوصیات فنی و ابعاد مشخص
BT/T:GUOBIAO/TUIJIAN
706-2008: مخفف استاندارد چینی برای تعیین و توصیف فولادهای ساختمانی
استاندارد استرالیا و نیوزلند:
AS/NZS3679.1
AS/NZ: AUSTRALIA NEWZEALAND STANDARD
3679.1: استاندارد مشترک این دو کشور برای محصولات فولادی ساختمانی
لازم به ذکر است که استاندارهای مختلف دیگری نیز در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی پر کاربرد ترین استانداردها در سطح جهان 5 مورد ذکر شده می‌باشد.
استاندارد ملی ایران برای نبشی‌های فولادی:
استاندارد ملی ایران برای نبشی فولادی با عنوان ” استاندارد ملی ایران 1461″ که شامل مشخصات فنی و تست‌های مورد نیاط تولید نبشی‌های فولادی است این استاندارد توسط سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (isiri) که مخفف سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. که این استاندارد در صنایع ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع تولید نبشی:
- تولید بخش‌هایی که توسط کارخانه‌ها معتبر و بزرگ با ساختار استاندارد دقیق تولید می‌گردند اصولاً محصولات این کارخانه‌ها در سطح ملی و در بازار در سطح کیفی عالی و همچنین در سطح جهانی نیز دارای استانداردهای پذیرفته شده به عنوان کالاهای صادراتی مورد قبول سایر کشورها می‌باشند. در گفتمان بازار و ادبیات بازار اصولاً به محصولاتی که توسط کارخانه تولید می‌گردد، نبشی فابریک اطلاق می شود.
نبشی فابریک به نبشی گفته می‌شود که در کارخانه‌های معتبر و با فرایند درست و مشخص تولید گردد و به باور مهندسین منظور از نبشی فابریک به نبشی فولادی گفته می‌شود که سایز نبشی با ضخامت نبشی دارای سنخیت و استاندارد باشد یعنی برای مثال نبشی سایز 4 حتماً ضخامت 4 میل باشد. به این نوع نبشی استاندارد یا فابریک گفته می‌شود.
نبشی‌های غیر فابریک یا پرسی:
در بعضی سازه‌ها با توجه به شکل و فرم سازه اصولاً باید به شکل سبک یا نیمه سنگین طراحی شوند مانند سازه‌های گلخانه ای برای این نوع سازه‌ها کارخانه‌ها به فکر تولید نبشی‌های ضخامت پایین‌تر و به صورت سبک‌تر افتادن و چون بازار به این نوع محصولات فولادی سبک و نیم سنگین نیاز داشت، کارخانه‌ها وارد عمل شدند و نبشی‌ها را این استاندارد تولید نمودند. اصولاً به این نوع نبشی‌ها، نبشی‌های سبک یا غیر فابریک یا سپری اطلاق می‌گردد. یعنی مثلا نبشی سایز 4 که بایستی ضخامت 4 میل داشته باشد را از حالت فابریک خارج کرده و در ضخامت 3 میل تولید می‌کنند. در اصطلاح بازار این نوع نبشی‌ها چون در روند کارخانه ای تولید می‌شوند نبشی فابریک اطلاق می‌شوند ولی در اذهان مهندسین این نوع نبشی‌ها غیر فابریک و یا نبشی پرسی نامیده می‌شود.
تفاوت نبشی پرسی از دیدگاه بازار و مهندسین:
از دیدگاه بازاریان و فروشندگان محصولات فلزی نبشی پرسی به نبشی گفته می‌شود که فرایند تولید ورق که به شکل نبشی در می‌آید یعنی اول ورق در ضخامت‌ها مشخص برش می زنند و بعد با دستگاه خم کاری (پرس) به شکل نبشی و زاویه 90 درجه تغییر شکل داده می شود و حالت نبشی به خود می‌گیرد. و در حالت دوم که در بازار به نبشی‌های پرسی گفته می‌شود، اصولاً کارگاه‌های کوچکی وجود دارند که با شمش‌های غیر استاندارد و استفاده از نورد معمولی و روند تولید ساده نبشی‌هایی را تولید می‌کنند که اولاً دارا مشکلات کیفیتی می باشند که در بازار به این نوع نبشی‌ها نبشی پرسی گفته می‌شود.
ولی از نگاه مهندسین و در تعاریف مهندسین تمام نبشی‌های فولادی که غیر استاندارد شامل نبشی‌های سبک، نیمه سنگین، غیر فابریک یا نبشی پرسی خوانده می‌شوند.
نبشی‌ها از لحاظ متریال به چند نوع تقسیم می‌شوند:
- نبشی‌های فولادی (آهنی)
- نبشی‌های پلیمری (پلاستیک فشرده)
- نبشی‌های آلیاژی که از جنس فولادهای آلیاژی ST52 , CK45 می‌باشند
- نبشی‌های استیل
- نبشی‌های آلومینیوم
- نبشی گالوانیزه
راه حل‌های جلوگیری از پوسیدگی نبشی‌های فولادی:
- پوشش دهی محافظتی مانند رنگ کاری، گالوانیزه کردن، روکش اپوکسی که مانع از برخورد مستقیم رطوبت با سطح فلز می‌شود.
- نگهداری و تعمیرات منظم: این کار در واقع مثلاً در سازه‌های فلزی در شهربازی‌ها که اصولاً تعمیرات هفته ای یا ماهانه دارند از لحاظ جلوگیری از فرسودگی کاربرد دارد.
- استفاده از مواد با کیفیت، استفاده از شمش‌های با کیفیت در نبشی‌های فولادی که باعث افزایش طول عمر محصول می‌شود.
دلیل کیفیت بالای نبشی بعضی از کارخانه‌ها چیست:
کیفیت تولید نبشی کارخانه‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ذیل اشاره می‌گردد.
- استفاده از مواد اولیه با کیفیت:
استفاده از شمش‌های فولادی با ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی مناسب باعث کاهش عیوب و افزایش استحکام نبشی تولید شده گردد.
- سیستم تولیدی مدرن و پیشرفته:
استفاده از فناوری پیشرفته در فرایند تولید محصول نبشی باعث بالا رفتن کیفیت می‌شود یعنی هرچه این فناوری به روز تر و پیشرفته‌تر باشد قطعاً باعث افزایش کیفیت محصول تولیدی می‌گردد.
- کنترل کیفیت دقیق و منظم:
محصول تولید شده هرچه بیشتر در کنترل کیفیت و آزمایشات بررسی و نظارت شود باعث کاهش عیوب و بهتر شدن محصول تولیدی می‌شود.
- استفاده از پرسنل ماهر و متخصص و مجرب:
در هر بخش از تولید هرچه پرسنل ماهرتر و مجرب‌تر باشند باعث افزایش کیفیت وبالا رفتن سطح تولید از لحاظ کیفی می‌گردد.
- پایبند بودن به استانداردها:
رعایت کردن استاندارهای بین المللی و ملی باعث اطمینان از محصول تولید شده می گردد و همچنین کیفیت محصول بالا می‌رود
بنابر این ترکیب مناسب از مواد اولیه با کیفیت، فریند تولد پیشرفته، کنترل کیفیت دقیق و پرسنل ماهر و پایبندی به استانداردها همگی باعث بالا بردن کیفیت محصول تولیدی در کارخانه تولید کننده نبشی می‌گردد.
منبع: ویکی‌پدیا