معرفی جامع انواع خاموت و کاربردشان
خاموت یک نوع میلگرد خم شده است که میلگردهای اصلی آرماتور تیر و ستون را در کنار هم نگه می‌دارد و به عنوان تقویت کننده سازه در برابر انواع نیروهای برشی و پیچشی ، کاربرد دارد. انواع خاموت از نظر شکل و کاربرد با یکدیگر متفاوت می‌باشند که در ادامه به معرفی کامل هر یک و کاربردشان می‌پردازیم.
خاموت چیست؟
خاموت یک نوع میلگرد فولادی خم شده است و از جنس میلگردهای فولادی تقویت کننده می‌باشد ، که برای نگه داشتن میلگردهای اصلی تقویت کننده (آرماتور) در بتن مسلح در کنار هم عمل می کند. انواع خاموت با توجه به طرح و شکل قطعات می‌تواند اشکال مختلفی به خود بگیرند.
خاموت‌ها معمولاً به دور میلگردهای بالا و پایین تیرها یا ستون ها پیچیده می‌شوند و به محکم شدن میلگردهای تقویت کننده کمک می‌کنند. انواع خاموت برای جلوگیری از کمانش ستون‌ها و تیرها و کمک به مقاومت در برابر تنش‌های جانبی (مانند بارهای زلزله) بسیار الزامی و مورد نیاز هستند.
خاموت‌ها معمولاً بر جهت عرضی میلگردهای تقویت کننده طولی هستند ، اگرچه می‌توانند به صورت مورب نیز قرار گیرند. این کار برای جلوگیری از شکست برشی انجام می‌شود که اغلب در مورد شکستگی تیرها مورب است.
همچنین انواع خاموت برای بهبود مدیریت ظرفیت برشی استفاده می‌شوند. فاصله خاموت‌ها در طول تیر بسیار مهم است و طراح ترجیحا باید آن را مشخص کند.
در کلام ساده خاموت یک حلقه فولادی بسته است که در ساخت و ساز برای ارائه پشتیبانی اضافی به میله‌ها و تیرها به منظور جلوگیری از تغییر شکل یا فروریختن آنها تحت وزن پروژه استفاده می‌شود. انواع خاموت ها بر اساس نیاز پروژه و هندسه سازه ای که قرار است تقویت شود در اشکال و اندازه‌های مختلف موجود هستند.
انواع خاموت
انواع خاموت بر اساس شکل ، قطر میلگرد ، ظرفیت تحمل بار و روش خمکاری متفاوت هستند ، اما به طور کلی انواع خاموت‌ها در دسته آرماتورهای عرضی قرار دارند و از بیرون زدگی میلگردهای طولی از بتن مسلح و با تحمل فشارهای برشی از صدمات ناشی از زلزله جلوگیری می‌کنند.
انواع خاموت از نظر شکل
خاموت‌ها با در نظر گرفتن ابعاد و مقطع ستون ساخته می‌شوند ، به همین دلیل آنها در اشکال مختلف مربع ، مستطیل ، دایره و چندضلعی ساخته می‌شوند.
انواع خاموت به دو دسته مربع یا مستطیل و رکابی که به دو شکل U یا L است در بازار موجود می‌باشند. به همین دلیل می‌توان خاموت‌ها را از نظر ظاهری به دو دسته تنگ (حلقه) بسته و تنگ (حلقه) باز تقسیم کرد.
خاموت حلقه بسته
بسته بودن یا باز بودن انواع خاموت را می‌توان از ظاهر آن تشخیص داد. خاموت حلقه بسته محیطی کاملا بسته دارد و 2 سر ابتدایی و انتهایی میلگرد به هم رسیده و یک حلقه بسته را ایجاد می‌کند. این نوع خاموت به صورت عرضی به دور میلگردهای آرماتور بندی طولی بسته می‌شود و وظیفه آن تحمل نیروهای پیچشی و جلوگیری از بیرون زدگی میلگردها از بتن مسلح می‌شود ، بیشترین کاربرد این نوع خاموت در تیر و ستون است که نیروی پیچشی بالایی دارند.
خاموت حلقه باز
انواع خاموت با شکل U و L در دسته خاموت‌های حلقه باز هستند و همانطور که مشاهده می‌کنید 2 سر ابتدایی و انتهایی آنها به هم نمی‌رسند به همبن دلیل حلقه باز می‌ماند. خاموت‌های حلقه باز بیشترین کاربرد را در مقابله و تحمل نیروهای برشی دارند.
انواع خاموت از نظر نوع خم شدگی
زاویه خم شدگی ابتدایی و انتهایی میلگرد خاموت به 2 نوع مهندسی و ساده تقسیم بندی می‌شود :
خاموت با زاویه خم ساده : این نوع خاموت که به خاموت سنتی شناخته می‌شود ، به وسیله دست و اهرم خم می‌شود و دارای زاویه 90 درجه می‌باشد. در این نوع دو سر ابتدا و انتهای میلگرد خاموت بر روی هم و در یک راستا قرار می‌گیرد.
خاموت با زاویه خم مهندسی : این نوع خاموت تنها تفاوتی که با نوع ساده دارد مقدار زاویه خم شدگی است که دو سر ابتدایی و انتهایی میلگرد خاموت در 2 زاویه 45 درجه و 135 درجه خم می‌شود. این نوع خاموت به علت درگیری بیشتر با آرماتور در مقابل زلزله بسیار بهتر عمل می‌کند.
انواع خاموت از نظر کاربرد
میلگردهایی که به صورت عرضی و دارای زاویه خم شدگی هستند ، شکل ستون را به خود می‌گیرند و به 2 دسته تقسیم می‌شوند :
خاموت پهلویی : این نوع خاموت در 2 شکل مربع و مستطیل تولید می‌شود و بسته به تعداد میلگردهای طولی به صورت 2 شاخه ، 4 شاخه و 6 شاخه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خاموت مارپیچ : خاموت مارپیچ در مقایسه با خاموت پهلویی ، باعث انعطاف بیشتری در ستون است و تمام میلگردهای طولی را در بر‌می‌گیرد. این نوع خاموت از نظر پخش بار به صورت یکنواخت در طول ستون و افزایش مقاومت پیچشی ستون ، گزینه بهتری به نسبت خاموت پهلویی می‌باشد.
خاموت‌های مارپیچی بیشتر در ستون‌های شمع استفاده می‌شود و همچنین برای فونداسیون شمع می‌توان از خاموت به دو صورت مارپیچی یا دایره ای استفاده کرد.
انواع خاموت بر اساس فناوری در تولید
5 نوع خاموت وجود دارد که از نظر روش تولید و کارکرد متفاوت هستند.
خاموت سنتی : این نوع خاموت یکی از ساده‌ترین روش تولید را دارد. یک کارگر به وسیله دست و یک اهرم ثابت ، میلگرد آجدار را خم می‌کند و خاموت تولید می‌شود.
خاموت معمولی : این نوع خاموت هم به وسیله دست و اهرم است با این تفاوت که میز خم ، صفحه و آچار مخصوص وجود دارد و امکان زاویه زدن در درجه مختلف وجود دارد.
خاموت مارپیچی : خاموت مارپیچی که قبل‌تر گفته شد ، توسط دستگاه CNC ساخته می‌شود و در اندازه متنوع تولید می‌گردد.
خاموت ربات : خاموت ربات شبیه به خاموت مارپیچی است و به همان روش و با استفاده از دستگاه CNC ساخته می‌شود ، اما از نظر ظاهری تنها تفاوت آن وجود یک مقطع خم مربعی شکل در یک گوشه آن است.
خاموت مدور یا سلولار : این نوع خاموت در کارخانه تولید می‌شود و نسل جدید خاموت‌ها می‌باشد. خاموت سلولار دارای حلقه‌های بهم پیوسته و کاملا بسته می‌باشد. تفاوت این نوع با انواع دیگر خاموت در بسته بودن کامل حلقه است که مقاومت بسیار بالایی به آن داده است.
ویژگی استفاده از انواع خاموت
- مقاومت فشاری ستون را بهبود می‌بخشند.
- می‌توانند شکل پذیری ستون را افزایش دهند.
- از کمانش زودرس میله‌های تکی جلوگیری می‌کنند.
- خاموت‌ها از کمانش آرماتور اصلی ستون جلوگیری می‌کنند.
- از حرکت آرماتور اولیه در طول فرآیند بتن ریزی جلوگیری می‌کنند.
- باعث مقاومت تیر و ستون در برابر نیروی برشی و پیچشی هستند.
- بتن را در هسته نگه می‌دارند و آن را انعطاف پذیرتر و قوی تر می‌کنند.
- در طول ساخت و ساز ، برای نگه داشتن میله های طولی در محل بسیار کارآمد هستند.
- خاموت‌ها گاهی به صورت مورب چیده می‌شوند و اغلب به صورت عمودی قرار می‌گیرند. این کار برای جلوگیری از شکست برشی انجام می‌شود که اغلب در مورد شکستگی تیرها مورب است.
کلام پایانی
و در انتها لازم است بگوییم که نقش خاموت در هنگام زلزله و برای جلوگیری از ریزش تیر و ستون‌ها بسیار مهم است. اما در صورت چیدمان نادرست و عدم محاسبات دقیق مهندسی ، خاموت این کاربرد مهم خود را نخواهد داشت و وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهد. پس لازم است به نحوه چیدمان و به کارگیری انواع خاموت توجه ویژه داشت.
امیدواریم مطلب فوق برایتان مفید بوده باشد.
برای خرید انواع خاموت از مجموعه آهن بازار شما می‌توانید به صورت آنلاین ، تلفنی و حضوری اقدام فرمایید.