پشم سنگ به عنوان یک ماده عایق، برای اولین بار در دهه 1930 میلادی وارد صنعت ساختمان سازی شد. در آن زمان، شرکت دانمارکی “راکوول” (Rockwool) به عنوان سازنده این محصول تاسیس شد. پشم سنگ به عنوان یک ماده عایق دما و صوت در صنایع مختلف، از جمله ساختمان سازی، خودروسازی، صنایع نفت و گاز و … استفاده می شود. در این مقاله به نحوه ساخت و کاربرد پشم سنگ در صنعت و ساختمان پرداخته شده است.
پشم سنگ اولین بار توسط چه کسی و در کدام کشور تولید شد
پشم سنگ برای اولین بار توسط شرکت دانمارکی “راکول” (Rockwool) تولید شد. این شرکت در سال 1938 تأسیس شده و در حال حاضر یکی از بزرگترین تولید کنندگان پشم سنگ در جهان است.
نحوه ساخت و کاربرد پشم سنگ در صنعت
تولید پشم سنگ در کارخانه به شکل زیر انجام می شود:
- مواد اولیه شامل سنگ آهک، شیشه، سنگ بازالت و سایر مواد معدنی در کوره های بزرگی که به دمای بالای 1500 درجه سانتیگراد رسیده اند، ذوب می شوند.
- در این مرحله، ذرات مذاب به صورت نازک و ریز به هوا پخش می شوند.
- به محض خروج از کوره، هوا باعث سریع خنک شدن ذرات مذاب می شود و آن ها به صورت الیافی شکل می گیرند.
- الیاف تولید شده در این مرحله، به صورت بسته های بزرگ در کارخانه جمع آوری می شوند.
- در مرحله بعد، بسته های الیاف با استفاده از چرخ های دوار، به صورت الیاف ریزتر شکسته می شوند.
- در این مرحله، الیاف به صورت پشمی شکل می گیرند و آماده برای استفاده در صنایع مختلف می شوند.
کاربردها و مزایای استفاده از پشم سنگ
پشم سنگ به عنوان یک ماده عایق، در انواع مختلف ساختمان ها استفاده می شود. این عایق دما و صوت، در دیوارهای داخلی و خارجی، سقف ها، کف ها، نمای ساختمان و … نصب می شود. استفاده از پشم سنگ، باعث کاهش تلفات حرارتی و نفوذ صدا در ساختمان می شود.
مزایای استفاده از پشم سنگ برای ساختمان عبارتند از:
- کاهش تلفات حرارتی و نفوذ صدا در ساختمان
- افزایش راندمان انرژی و کاهش هزینه های انرژی
- مقاومت در برابر آتش سوزی و پوسیدگی
- عدم جذب رطوبت و حفظ کیفیت عایق
- دوام و عمر طولانی
- سبک و قابل حمل بودن
- عدم تأثیر منفی بر روی محیط زیست
در خرید پشم سنگ به چه نکاتی باید توجه کرد
برای خرید پشم سنگ، به نکات زیر توجه کرد:
- کیفیت محصول: از شرکت های معتبر و با سابقه خرید کنید.
- ضخامت پشم سنگ: ضخامت مناسب پشم سنگ، باعث افزایش کارایی عایق شده و هزینه های انرژی را کاهش می دهد.
- استانداردهای فنی: محصولات با استانداردهای فنی مناسب انتخاب شوند.
- قیمت محصول: با توجه به کیفیت و استانداردهای فنی، قیمت محصول را مقایسه کنید.
مقایسه عایق های پشم شیشه و پشم سنگ
مزایای پشم سنگ نسبت به پشم شیشه عبارتند از:
- مقاومت بیشتر در برابر آتش سوزی
- عدم جذب رطوبت و حفظ کیفیت عایق
- دوام و عمر طولانی تر
- عدم تأثیر منفی بر روی محیط زیست
معایب پشم سنگ عبارتند از:
- خطرات بهداشتی: الیاف پشم سنگ باعث تحریک چشم، بینی و گلو می شود و در صورت استفاده نادرست، ممکن است به سلامتی افراد آسیب برساند.
- قابلیت شکست و پراکنده شدن: پشم سنگ در صورت شکستن، الیاف ریز و نازکی را پراکنده می کند که ممکن است باعث آلودگی هوا شود.
- هزینه بالا: قیمت پشم سنگ نسبت به سایر مواد عایق، بالاتر است.
دانسیته در پشم سنگ
دانسیته در پشم سنگ به معنای وزن مخصوص ماده است و به صورت کیلوگرم بر متر مکعب (kg/m³) اندازه گیری می شود. دانسیته پشم سنگ بستگی به ضخامت و نوع محصول دارد و معمولاً بین 50 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب است. دانسیته پایین تر، به معنای وجود حفرات بیشتر در عایق است که باعث کاهش وزن و افزایش عملکرد عایق شده است. اما دانسیته بالاتر، به معنای وجود بیشتر مواد در عایق است که باعث افزایش مقاومت و دوام آن می شود. برای انتخاب دانسیته مناسب، باید به نوع کاربری و نیازهای ساختمان توجه شود.
ساختار تولید پشم سنگ
پشم سنگ به دو صورت یکپارچه و رشتهای تولید میشود. در پشم سنگ یکپارچه، الیاف پشم سنگ به صورت یکپارچه و بدون هیچ اتصالی تولید میشود. در پشم سنگ رشتهای، الیاف پشم سنگ به صورت رشتههای بلند و بدون اتصال تولید میشود که بعداً با یکدیگر ترکیب میشوند. هر دو نوع پشم سنگ در کاربردهای مختلف ساختمانی استفاده میشوند.
دسته بندی پشم سنگ از نظر شکل ظاهری
پشم سنگ پتویی
پشم سنگ پتویی، یک نوع پشم سنگ است که به صورت رول و یا بستهبندی شده و برای استفاده در عملیات عایقکاری و گرمایشی ساختمانها و صنایع مختلف به کار میرود. این نوع پشم سنگ دارای خواص عایق حرارتی، عایق صوتی و مقاومت در برابر آتش است.
پشم سنگ لوله ای
پشم سنگ لوله ای، یک نوع پشم سنگ است که به صورت لولهای شکل میگیرد و برای عایق کردن لولههای گرمایشی، سردخانهها، تاسیسات صنعتی و ساختمانی به کار میرود. این نوع پشم سنگ دارای خواص عایق حرارتی، عایق صوتی و مقاومت در برابر آتش است. همچنین، این نوع پشم سنگ به دلیل شکل لولهای خود، به راحتی بر روی لولهها قرار میگیرد و نیاز به بستهبندی و نصب دوباره ندارد.
پشم سنگ تخته ای
پشم سنگ تختهای نیز مانند پشم سنگ لولهای، یک نوع عایق حرارتی و صوتی است که برای عایق کردن دیوارها، سقفها و کفها در ساختمانها به کار میرود. این نوع پشم سنگ به صورت تختهای شکل میگیرد و دارای خواص مشابه با پشم سنگ لولهای است. با این حال، برای نصب آن باید از بستهبندی و نصب دوباره استفاده شود.
نکاتی که در انتخاب پشم سنگ باید مورد توجه قرار گیرد
- ضخامت پشم سنگ: ضخامت پشم سنگ برای عایق کردن محیط بسیار مهم است. باید اطمینان حاصل شود که پشم سنگ با ضخامت مناسبی انتخاب شده است تا بتواند حرارت را به خوبی عایق کند.
- مقاومت حرارتی: برای انتخاب پشم سنگ، باید به مقاومت حرارتی آن توجه شود. پشم سنگ با مقاومت حرارتی بالاتر، قابلیت عایق کردن بهتری دارد.
- مقاومت به آب: در صورتی که پشم سنگ در معرض آب قرار گیرد، باید مطمئن شوید که مقاومت آن به آب مناسب است. این ویژگی بسیار مهم است برای استفاده در بخشهایی از ساختمان که ممکن است با آب در تماس باشند.
- صداپذیری: پشم سنگ صدا را نیز میتواند عایق کند. در صورتی که در ساختمان نیاز به عایق صوتی دارید، باید به صداپذیری پشم سنگ توجه کنید.
- قیمت: قیمت پشم سنگ نیز بسیار مهم است. باید اطمینان حاصل شود که پشم سنگ با قیمت مناسب و با کیفیت بالا انتخاب شده است.
بسته بندی و نگهداری از پشم سنگ
بسته بندی پشم سنگ باید مطابق با استانداردهای صنعتی باشد و برای حفظ کیفیت و ایمنی محصول باید در جعبه های مقاوم و مناسب بسته بندی شود. همچنین، بسته بندی پشم سنگ باید به گونه ای باشد که از خراشیدگی و آسیب دیدگی به محصول جلوگیری کند. بسته بندی های پشم سنگ معمولاً در جعبه های کارتنی با ضخامت مناسب و نشانه گذاری دقیق از وزن و مشخصات محصول ارائه می شوند.
نوع آسیب هایی که ممکن است باعث افت کیفیت پشم سنگ شوند عبارتند از: خراشیدگی، شکستگی، فشار و فروریزش، رطوبت و آب، دمای بالا یا پایین، تماس با مواد شیمیایی و … . بسته بندی نامناسب می تواند باعث شکستگی و خراشیدگی پشم سنگ شود که در نتیجه باعث افت کیفیت محصول می شود.
مقاومت پشم سنگ در برابر مواد شیمیایی به وابستگی از نوع ماده شیمیایی و شرایط استفاده میباشد. برخی از مواد شیمیایی ممکن است باعث تغییر رنگ و کیفیت پشم سنگ شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است باعث خراشیدگی و شکستگی آن شوند. بنابراین، برای استفاده از پشم سنگ در محصولاتی که با مواد شیمیایی در تماس هستند، باید از مواد شیمیایی مناسب و روشهای مناسب برای استفاده از آنها استفاده کرد.
مواد شیمیایی مختلف ممکن است باعث از بین رفتن کیفیت پشم سنگ شوند، از جمله اسیدها، بازها، اوره، آلکالی ها و برخی از مواد شیمیایی آلی مانند فرمالدهید و ترکیبات آمینه.
پشم سنگ به طور عمومی مقاومت خوبی در برابر آب دارد. اما باید توجه داشت که با استفاده از آب گرم و مواد شیمیایی قوی مانند آلکالی ها، می توان کیفیت پشم سنگ را تغییر داد.
جمع بندی
پشم سنگ به دلیل ویژگیهای منحصر بفرد آن یک عایق قدرتمند بشمار میرود، ویژگیهایی مانند : وزن بسیار سبک ، قابلیت عایق کاری حرارتی و صوتی، قیمت مناسب، مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی، انعطاف پذیری مناسب، شکل پذیری و امکان تولید جهت استفاده در مصارف خاص، همچنین این محصول در انواع ضخامت موجود است و به همین دلیل یکی از پرکاربردترین مواد در بسیاری از صنایع مانند : ساخت و ساز ، تهویه و تبرید، محافظتی و… میباشد.