نحوه اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه
گالوانیزه کردن محصولات فولادی برای جلوگیری از خوردگی فلز پایه انجام می‌شود. به این صورت که یک لایه محافظتی از فلز روی بر سطح فلز کشیده می‌شود و به عنوان لایه قربانی در شرایط محیطی خورنده عمل می‌کند و طول عمر فلز را بالا می‌برد. اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه که بر روی فلز اعمال شده برای تشخیص کیفیت لایه گالوانیزه انجام می‌شود.
این مقاله مروری بر نحوه استفاده از ضخامت سنج‌های پوشش در صنعت گالوانیزه را ارائه می‌دهد. برای آشنایی با انواع روش اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه مانند انتخاب گیج ، 4 مرحله اندازه گیری و چندین اقدام احتیاطی که باید انجام شود ، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
دلیل اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه
قطعات و محصولات ساخته شده از فولاد ، گالوانیزه می‌شوند تا دارای خواص ضد زنگ و خوردگی شوند. در مرحله نهایی گالوانیزه کردن ، محصول از چند نظر مورد بازرسی قرار می‌گیرد :
- ظاهر بصری
- یکنواختی سطح
- ضخامت لایه گالوانیزه
ضخامت لایه گالوانیزه رابطه مستقیمی با :
- میزان کیفیت
- طول عمر گالوانیزه
- میزان حفاظت در برابر خوردگی دارد.
توجه داشته باشید هر چه پوشش ضخیم‌تر باشد ، عمر مفید بیشتری دارد. بنابراین ضخامت لایه گالوانیزه مهم‌ترین بازرسی برای تعیین کیفیت یک پوشش گالوانیزه است.
روش‌های اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه
در اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه یک محصول ، اندازه ، شکل و تعداد قطعاتی که باید تست شوند ، روش مورد استفاده را تعیین می‌کند.
روش‌ها تست ضخامت لایه گالوانیزه به 2 دسته تقسیم می‌شوند :
- مخرب
- غیر مخرب
در روش‌های مخرب با آسیب به لایه گالوانیزه تست انجام می‌شود اما در روش‌های غیر مخرب به وسیله دستگاه میزان ضخامت لایه گالوانیزه اندازه گیری می‌شود.
4 روش برای اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه وجود دارد.
- جداسازی و وزن کردن پوشش
- وزن کردن قبل و بعد از گالوانیزه
- دستگاه ضخامت سنج مغناطیسی
- میکروسکوپ نوری (ASTM B 487)
عملی‌ترین روش تست غیر مخرب با استفاده از اصل مغناطیسی برای تعیین ضخامت لایه گالوانیزه است. که با توجه به خاصیت ضد مغناطیسی فلز روی با دستگاه ضخامت سنج مغناطیسی انجام می‌شود. این روش غیر مخرب است و صدمه ای به لایه پوششی نمی‌زند همچنین سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه است. همچنین مطابق با استانداردهای بین المللی شناخته شده ASTM E 367 و CSA G 164-M , ISO2808 است.
جداسازی و وزن
جداسازی و وزن کردن پوشش یک روش مخرب است و تنها بر روی یک نمونه قابل اجراست ، در این روش یک نمونه قطعه گالوانیزه وزن می‌شود و بعد از وزن کشی آن را در اسید گذاشته تا لایه گالوانیزه کاملا جدا شود و مجدد وزن می‌شود تا ضخامت لایه گالوانیزه از وزن آن به دست آید.
وزن قبل و بعد از گالوانیزه کردن
در این روش قطعه قبل از گالوانیزه شدن وزن می‌شود و همچنین بعد از گالوانیزه شدن هم وزن می‌شود تا ضخامت لایه گالوانیزه به دست آید.
دستگاه اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه
دستگاه‌های اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه به 2 دسته تقسیم می‌شوند :
- گیج‌های مکانیکی
- گیج‌های الکترونیکی
گیج مکانیکی
گیج‌های مکانیکی در 2 نوع قلمی و عقربه ای موجود است.
مشخصات ضخامت سنج عقربه ای
- ساده و مقاوم
- دارای نماد اعتماد جهانی
- خطا در دقت اندازه گیری 5 درصد
نسبت به گیج‌های مدادی بهتر عمل می‌کنند ، زیرا می‌توانند ضخامت پوشش را در هر موقعیتی بدون کالیبراسیون مجدد یا تداخل گرانش اندازه گیری کنند.
مشخصات ضخامت سنج قلمی
- اندازه جیبی با حمل آسان
- دارای کوچک‌ترین آهنربای منحصر بفرد
- طرز کار گیج مکانیکی : قدرت مورد نیاز برای دور کردن آهنربا از فولاد را اندازه گیری می‌کند. هر چه ضخامت لایه گالوانیزه بیشتر باشد ، نیروی جاذبه مغناطیسی ضعیف‌تر است.
- تست ضخامت پوشش مکانیکی برای کار در مناطق پر خطر مانند درجه حرارت بالا یا جوهای قابل اشتعال ، زیر آب یا مکانهایی که خطر انفجار به هنگام استفاده از ابزار الکترونیکی زیاد است ، مناسب است.
دقت آن به مهارت بازرس بستگی دارد ، بنابراین اندازه گیری باید چندین بار انجام شود.
گیج الکترونیکی
یکی از با دقت‌ترین گیج های اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه است. مشخصات و ویژگی این نوع دستگاه عبارتند از :
- سریع و ساده
- دارای حافظه ثبت
- امکان بازخوانی دیجیتال
- صفحه نمایش دیجیتال و خوانا
- خطا در دقت اندازه گیری 1 درصد
- دارای قابلیت کالیبراسیون خودکار و دستی
- اندازه گیری تغییر چگالی شار با استفاده از مدار الکترونیکی
- امکان اندازه گیری انواع پوشش مانند رنگ ، لعاب و گالوانیزه
- مراحل اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه
دقیق ترین و ساده ترین راه اندازه گیری لایه گالوانیزه استفاده از نوع الکترونیکی است. علاوه بر این ، سنج های الکترونیکی می‌توانند داده‌ها را ذخیره کرده و محاسبات میانگین را انجام دهند.
مراحل اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه با دستگاه
اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه با دستگاه مکانیکی شامل 2 مرحله می‌باشد :
1- کالیبراسیون (کالیبره کردن)
کلمه کالیبراسیون به معنی اندازه‌گیری و تعیین دقت دستگاه اندازه‌گیری در مطابقت با مرجع تأیید شده می‌باشد. کالیبراسیون به منظوراطمینان ازمطابقت دادن اندازه‌گیری‌ها با استانداردهای جهانی مورد استفاده می‌باشد. هدف ازکالیبراسیون دستگاه ضخامت سنج ، تنظیم دستگاه برای انداره گیری دقیق ضخامت لایه گالوانیزه سطوح می‌باشد.
هر دستگاه ضخامت سنج با توجه به مدل و کارخانه سازنده ، روش خاص خود را برای کالیبره کردن دارد. بیشتر دستگاه هایی که در بازارموجود می‌باشند حداکثر رنج اندازه گیری آنها از 0 تا 1250 میکرون می‌باشد.
می‌توانید با توجه به نوع دستگاه خود نوار کالیبراسیون مناسب را تهیه کنید.
2- تنظیم صفر
قبل از استفاده از یک سطح بدون پوشش برای سفر کردن دستگاه‌های مکانیکی استفاده کنید و سپس تست را شروع کنید. برای دقت بیشتر دستگاه فقط 2 نقطه از قطعه را مشخص کنید و از همان 2 نقطه چندین با تست بگیرید.
برای گیج‌های الکترونیکی مراحل زیر را دنبال کنید :
- روی قسمت بدون پوشش صفر کنید.
- ضخامت مشخصی مانند یک قطعه تست شده را برای صحت دستگاه اندازه بگیرید.
- در 2 نقطه متفاوت از قسمت پایین و بالای قطعه ، ضخامت را اندازه گیری کنید.
دستورالعمل‌هایی برای کاهش خطا
به منظور جلوگیری از خطا در اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه نکات زیر را رعایت کنید :
- قرائت‌ها باید در نواحی منظم پوشش باشد.
- دستورالعمل‌های سازنده دستگاه را دنبال کنید.
- قرائت اندازه گیری باید تا حد امکان به وقف انجام شود.
- حداقل پنج قرائت باید انجام شود تا یک مقدار واقعی بدست آید.
- در صورت امکان از اندازه گیری روی سطوح منحنی باید اجتناب شود.
- به طور کلی فاصله زمانی بین هر اندازه گیری باید بیشتر از 3 ثانیه باشد.
- به طور منظم کالیبراسیون را با استفاده از استانداردهای مرجع کنترل کنید.
- اندازه گیری روی محصولات بزرگ باید حداقل 4 اینچ با فاصله از لبه انجام شود.
- هنگام اندازه گیری ، محور پروب را عمود بر سطح نمونه مورد آزمایش قرار دهید.
- سطح مورد تست باید عاری از خاک ، گریس ، اکسید و محصولات خوردگی باشد.
- سیم کاوشگر را به شدت نکشید یا خم نکنید تا سیم را شکسته یا باعث تماس ضعیف و بدون سیگنال نشود.
- برای اطمینان از صحت قرائت ها ، بین هر اندازه گیری چند ثانیه فاصله وجود دارد. اندازه گیری پوشش روی سطح سندبلاست و شات بلاست باید مطابق با مراحل کالیبراسیون در دفترچه راهنما کالیبره شود.
- قبل از اندازه گیری ، تنظیم صفر باید روی یک بستر بدون پوشش با مواد پایه ، ضخامت ، سطح اندازه گیری و شعاع انحنای سطح مشابه نمونه آزمایش شده انجام شود تا از دقت اندازه گیری اطمینان حاصل شود.
کلام پایانی
اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه غیر مخرب را می‌توان بر روی سطوح فولادی مغناطیسی یا سطوح فلزی غیر مغناطیسی مانند فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم انجام داد.
ضخامت سنج‌های پوشش دیجیتالی برای اندازه گیری ضخامت پوشش سطح لایه‌های فلزی ایده آل هستند. از القای الکترومغناطیسی برای پوشش‌های غیر مغناطیسی در سطح لایه‌های آهنی مانند فولاد استفاده می‌شود ، در حالی که از اصل جریان گردابی برای پوشش‌های غیر رسانا در لایه های فلزی غیر آهنی استفاده می‌شود.
امیدواریم مطلب فوق برایتان مفید واقع شده باشد.
شما از چه روشی برای اندازه گیری ضخامت لایه گالوانیزه استفاده می کنید؟